GEÇİÇİ VERGİ MAHSUBU
MAHSUP DÖNEMİ GEÇMİŞ PİŞMANLIKLA VERİLEN EK GEÇİCİ VERGİ BEYANNAMELERİNDE PİŞMANLIK ZAMMI HANGİ TARİHE KADAR HESAPLANMALI
Mükelleflerin elde ettikleri gelirleri için vergilendirme dönemi bir takvim yılıdır. Genel prensip böyle olmakla birlikte , GVK’nın mükerrer 120’nci maddesi ile gerçek usulde ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı verecekleri yıllık beyannamelerine göre hesaplanacak olan gelir vergilerinden mahsup edilmek üzere , cari vergilendirme dönemi içinde geciçi vergi ödenmesi hükme bağlanmıştır. Başka bir deyişle Geçici vergi , bir nihai vergilendirme sistemi olmayıp sadace daha sonra ödenecek olan gelir vergisinden mahsup edilmek üzere alınan bir vergidir. Yani, bir peşin ödeme veye ön ödeme sistemidir.
Geçici vergi düzenlemesi hem gelir vergisi mükellefleri hem de kurumlar vergisi mükellefleri için aynıdır. Bu düzenleme Gelir Vergisi Kanunu’nda yer almakta, Kurumlar Vergisi Kanunu’nda ise Gelir Vergisi Kanunu’ndaki hükme gönderme yapılmıştır. Geçici vergi müessesesi Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 120’nci maddesinde düzenlenmiş olup madde hükmüne göre;
Hesaplanan geçici vergi G.V.K.’nın mükerrer 120. maddesinde 5035 Sayılı Kanunla yapılan değişikliğe göre geçici vergi beyannamelerinin, ilgili üç aylık dönemi izleyen ikinci ayın onuncu günü akşamına kadar bağlı olunan vergi dairesine beyan edilmesi ve on yedinci günü akşamına kadar ödenmesi gerekmektedir. Aynı dönem içinde tevkif edilmiş bulunan gelir vergisi (42.maddede belirtilen kazançlardan yapılan tevkifat hariç) hesaplanan geçici vergiden mahsup edilir.
Yukarıda genel hatları ile açıkladığımız geçici vergi beyannamelerini süresinde verilmemesi ve mahsup dönemi geçtikten sonra pişmanlık talebi ile verilen geçici vergi beyannamelerine göre hesaplanacak pişmanlık zammı hangi tarihe kadar uygulanacağına dair uygulamada teretdütler söz konusudur. Bu yazımızda pişmanlık zammının beyanname verildiği tarihe kadar mı yoksa , geçici vergi mahsup dönemi tarihine kadar mı hesaplanacağı irdelenmiştir.
Pişmanlık ve ıslah hükümleri; 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 371’inci maddesinde; “Beyana dayanan vergilerde vergi ziyaı cezasını gerektiren (360’ıncı maddede yazılı iştirak halinde yapılanlar dahil) kanuna aykırı hareketlerini ilgili makamlara kendiliğinden dilekçe ile haber veren mükelleflere maddede belirtilen kayıt ve şartlarla vergi ziyaı cezası kesilmez.” hükmü yer almakta ve mükelleflerin veya sorumluların pişmanlık hükümlerinden yararlanabilmeleri için uymaları gereken şartlarda bentler halinde sayılmış bulunmaktadır.
1. Mükellefin keyfiyeti haber verdiği tarihten önce bir muhbir tarafından herhangi resmi bir makama dilekçe ile veya şifahi beyanı tutanakla tevsik edilmek suretiyle haber verilen husus hakkında ihbarda bulunulmamış olması; (Dilekçe veya tutanağın resmi kayıtlara geçirilmiş olması şarttır.)
2. Haber verme dilekçesinin yetkili memurlar tarafından mükellef nezdinde herhangi bir vergi incelemesine başlandığı veya olayın takdir komisyonuna intikal ettirildiği günden evvel (kaçakçılık suçu teşkil eden fiillerin işlendiğinin tespitinden önce) verilmiş ve resmi kayıtlara geçirilmiş olması;
3. Hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin mükellefin haber verme dilekçesinin verildiği tarihten başlıyarak 15 gün içinde tevdi olunması;
4. Eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının mükellefin keyfiyeti haber verme tarihinden başlıyarak 15 gün içinde tamamlanması veya düzeltilmesi;
5. Mükellefçe haber verilen ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51’ inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla birlikte haber verme tarihinden başlayarak 15 gün içinde ödenmesi ...” hükmü yer almaktadır.
Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere; pişmanlık esas itibariyle vergi ziyaına neden olunan bir olayın kendiliğinden haber verilmesi ve belirlenen şartlara uyulması koşuluyla vergi ziyaı cezasının kesilmesini önleyen bir müessesedir.
Öte yandan, geçici vergi, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun mükerrer 120’inci maddesi ile 5422 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 25’nci (5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32’inci maddesi (01.01.2006 tarihinden geçerli)) maddelerinde düzenlenmiş olup, bu maddeler uyarınca bir önceki takvim yılında dönemler halinde tahakkuk ettirilerek tahsil edilen geçici vergi, yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilmekte, mahsup dönemi geçtikten sonra bu vergiye ilişkin olarak ikmalen veya re’sen tarhiyat yapılması halinde de geçici vergi aslı aranılmaksızın bu vergi için vergi ziyaı cezası kesilmekte ve mahsup tarihi esas alınmak suretiyle gecikme faizi hesaplanmaktadır.
Konuyla ilgili olarak yayımlanan 217 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin “Geçici Verginin Mahsubu” başlıklı 6’ncı bölümünün üçüncü paragrafında; “Üçer aylık kazançlar üzerinden tahakkuk ettirilmiş ancak tahsil edilmemesi dolayısıyla yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup imkanı bulunmayan geçici vergi tutarları terkin edilecektir. Terkin edilen geçici vergi tutarına, vade tarihinden terkin edilmesi gereken tarihe kadar gecikme zammı uygulanacaktır.” denilmiştir.
Yukarıdaki açıklamalar göz önüne alındığında, kanuni süreleri içinde verilmeyen veya kanuni süresi içinde verilen beyannameye ek olarak kanuni süresinden sonra verilen geçici vergi beyannamelerinin bu vergilerin mahsup süresi geçtikten sonra pişmanlık talebiyle verilmesi halinde bu beyannamelere istinaden tahakkuk edecek vergilerin aranılmaması, pişmanlık zammının ise bu verginin ilgili olduğu döneme ilişkin normal vade tarihinden mahsup tarihine kadar geçen süre esas alınarak hesaplanması icap etmektedir.
Ayrıca pişmanlık talebiyle kabul edilen beyannameler için pişmanlık talebinin geçerli sayılabilmesi hesaplanan pişmanlık zammının 15 günlük ödeme süresi içerisinde ödenmesine bağlı bulunmaktadır.
Murat ALTUNSABAK
Vergi Müfettişi
KAYNAKÇA;
-213 Sayılı Vergi Usul Kanunu ,www,gib.gov.tr internet adresinden faydanılmıştır.
-193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu www,gib.gov.tr internet adresinden faydanılmıştır
-5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu www,gib.gov.tr internet adresinden faydanılmıştır
-217 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin
-Beyanname Düzenleme Klavuzu (2006 İstanbul, Hesap Uzmanları Derneği,)
-Memet Ali ÖZGÜR, (2003)’ Vergi Usul Kanunu Uygulaması 3 bs. İstanbul, Hesap Uzmanları Derneği
